Kulağı 3 ana bölgeye ayırabiliriz.
Dış Kulak: Kulak kepçesi kulak yolu Sesleri alıp zara iletir.
Orta Kulak: Zar ve kemikçikler (Çekiç, örs ve üzengi) Sesleri büyüterek iç kulağa verir.
İç kulak: Salyangoz şeklinde denge işitme organı ve gelen seslerin algılanıp beyne ileten sinire verir.
İşitmemiz bu şekilde sağlanır. Bu zincir üzerindeki herhangi bir bölgedeki bozukluk işitme kaybına neden olabilir.
Eğer işitme kaybı dış kulak yolu, zar, kemikçik zincir üzerinde bir yerde ise buna iletim tipi işitme kaybı denir. Böyle bir kayıp, dış kulak yolunda kulağın normal salgısı, halk arasında kulak kiri denilen durumun yarattığı tıkanıklığa bağlı olabilir. Dış kulak yolu üzerinde yaşlanma ile varolan kemik çıkıntılar büyümeye başlayarak kulak yolunu mekanik olarak tıkar ve zara seslerin iletilmesini engeller. Zarda geçirilmiş enfeksiyonlara bağlı kalınlaşmalar ya da zardaki deliklerde iletim mekanizmasını bozar. Bu yolun devamı orta kulaktaki kemikçik zincirdeki aksaklıklar ve erozyonlar seslerin iç kulağa iletimini engelleyerek de iletim tipi kayıplara neden olurlar. İç kulakda sesleri beyne ulaştıran sinirin lifleri salyangozun işitme ile ilgili kısmına dağılmış durumdadır. Bu liflerin uzantıları salyangozun işitme ile ilgili kısmında hücre algaçları ile temas halindedir. Buradaki bozuluklar sinir tipinde iştme kaybına neden olurlar. Genelikle çevrenizdeki kişiler ya da siz az işitiğinizi fark edebilirsiniz. İşyerinde veya arkadaş çevresinde konuşulanları sık tekrar ettirme, televizyonunun sesini fazla açma, gürültülü ortamlarda sesleri karıştırma gibi şikayetler işitmenizin azaldığının ön habercisi olabilir. Böyle bir durumda kendi kendinize basit bir test uygulayabilirsiniz. Baş parmak ve işaret parmağınızı kulak önünde birbirine sürterek hışırtı duyup duymadığınızı veya saatinizin sesini kontrol ederek işitmenizde bir kayıp olup olmadığını basitçe test edebilirsiniz. Buradan yola çıkarak işitmenizin testi için bir uzman kulak burun ve boğaz (KBB) hekimine başvurabilirsiniz. Uzman doktor tarafından yapılan KBB muayenesi işitme kaybınıza neden olabilecek sorunları ortaya çıkarır. İşitme kaybınızın varlığının tesbiti ve şekli hakkında fikir sahibi olmak için hemen hemen her hastane ve sağlık merkezinde bulunan işitme testi ünitesindeki uzman odyolog tarafından yapılacak işitme testi, işitme kaybının derecesini ve şeklini belirler. İşitme kaybı eğer iletim tipi işitme kayıp ise KBB doktoru muayene sırasındaki tespitlerinden yola çıkarak işitme testinizi size ayrıntılı olarak açıklar ve tedaviniz buna göre düzenlenir. Sorun kulak yolundaki kulak kirlenmesi ise basit bir temizlemeyle işitme kaybı ortadan kalkar. Dış kulak yolundaki kemik çıkıntılar kulak yolunda daralmaya neden olarak işitmenizi azaltıyorsa basit bir cerrahi müdahale ile kulak yolu, zar bütünlüğü sağlanarak bu sorun ortadan kalkar. Zar üzerinde geçirilmiş darbe veya enfeksiyona bağlı delikler, kemikçik zincirdeki iletişim eksikliğine neden olan harabiyetler basit müdahalelerle giderilebilir. Eğer işitme testiniz sinir tipi işitme kaybı gösteriyorsa derecesine göre işitme kaybınızın tedavisi işitme aletleriyle düzeltilebilir. Doğal olarak yaşlanmanın etkisi kırk yaşından sonra kulaklarda da görülmeye başlanır. Bazı kişilerin aileden getirdikleri genetik özellikler sinirsel tipte işitme kayıplarının daha erken yaşlarda ortaya çıkmasına neden olur. Bu arada çevresel faktörler, travma, beslenme, bazı hastalıklar ve gürültüye maruz kalmak bu genetik yatkınlığı daha erken kırklı yaşlarda ortaya çıkmasına neden olabilir. Ayrıca motorsiklet kullanımı, kara avcılığı, ateşli silahlarla yapılan sporlar, çok yüksek sesle müzik dinlemek, uzun süreli walkman kullanımı gibi zevk için yapılan bazı aktiviteler iç kulakda sinir uçlarında erken dönemde aşınmaya, hücre algaçlarında yıpranmaya neden olur. Sinirsel tipte işitme kayıpları ortaya çıkar. Cep telefonlarının 20. yüzyılda hayatımıza girmesi ile henüz elimizde yeterli veri bulunmamasına rağmen öncül bilimsel araştırmalar, uzun süreli cep telefonu kullanımı ve uzun süreli kulaklıkla telefon kullanılan durumlarda sinirsel tipte işitme kayıplarının ileri yaşlardan daha erken yaşlara doğru artış gösterdiğini vurgulamaktadır. Bu gibi teknolojik aletlerin kullanımında daha ölçülü olmakta fayda vardır. Dolayısıyla, mutlaka KBB muayenesi ve genel check up'dan geçme sorunların giderilmesine yardımcı olabilir.
İşitme Kaybından Korunma ve Tedavi Yolları
Eğer gürültülü bir işyerinde örneğin gemilerde makinist, trenlerde kondüktör, devamlı makinaların çalıştığı fabrikalarda işçi veya meslek nedeniyle ses travmasına yol açabilecek aletleri devamlı kullanmak zorundaysanız mutlaka kulaklarınıza kulaklık takmanız gerekir. Ezcanelerde silikon ve plastikten yapılı kulak tıkaçları kulağınızın şeklini alarak kulaklarınızın ses travmasından korunmasına faydalı olacaktır. Eğer gürültülü bir yerde çalışıyorsanız uygun zaman aralıkları ile kulak testi yaptırmayı ihmal etmemeniz gerekir. Test erken dönemde işitme kaybının tanısını sağlar ve daha ileri derecede işitme kayıplarının oluşmasına engel olur. Bütün bunlara rağmen erken yaşta sinirsel tipte işitme kaybınız varsa derecesine göre işitme cihazı kullanmanız gerekebilir. Sosyal durumlarda daha az gürültülü yerlerde bulunmaya çalışmak, gürültülü lokanta ve sosyal toplantılardan kaçınmak gerekir. İkili konuşmaların yapıldığı ortamlarda televizyon ve radyo gibi cihazların kapatılması ve kendinizi en iyi şekilde duyduğunuz biçimde odaklanmanız tavsiye olunur.